Fascisme (luisterboek)

Beschrijving

In hedendaagse discussies wordt vaak zonder veel historische context gewaarschuwd voor een terugkeer van het fascisme. In dit hoorcollege onderzoekt Peer Vries wat fascisme tijdens het interbellum daadwerkelijk betekende, zowel in theorie als in de praktijk. Hij definieert fascisme in die periode als een ultranationalistische, revolutionaire ideologie die streefde naar een totalitaire, nieuwe maatschappelijke orde en daarbij geweld niet schuwde.
Aan wie ontleenden fascisten hun ideeën en hoe verhielden zij zich ten opzichte van andere ideologieën en bewegingen? Formuleerden zij een samenhangende ideologie, of zetten zij zich in feite enkel af tegen de bestaande orde? Hoe kan worden verklaard dat fascisten er wél, of meestal níet, in slaagden de macht te veroveren en wat was daarbij de rol van gevestigde elites en van andere partijen en bewegingen? Onder welke bevolkingsgroepen vonden hun ideeën aanhang? Wanneer zij de macht veroverden, of in elk geval erin slaagden aan regeringen deel te nemen, slaagden zij er dan ook in daadwerkelijk een ‘nieuwe orde’ en een ‘nieuwe mens’ te creëren? Afsluitend komt de vraag aan de orde in hoeverre fascisten erin slaagden een internationale beweging te vestigen.




Inhoud



College 1. Het fascistische denken

H1. Algemene inleiding: omschrijvingen en aanpak

H2. De vijf stadia van het fascisme

H3. Het fascistische denken: ultranationalisme en het uitsluiten van ‘anderen’

H4. Het fascistische denken: Lebensraum, verval, vernieuwing en volksgemeenschap

H5. Het fascistische denken: activisme, geweld en sociaal-darwinisme



College 2. Context en bronnen van het fascisme

H6. Bredere context en de ontwikkeling van het Völkische en racistische denken

H7. De populariteit van biologistisch en deterministisch denken

H8. ‘Verval’ en de behoefte aan een elite en leiders

H9. Massa, charisma en demagogie



College 3. Het fascistische denken over andere ideologieën en hun aanhang

H10. De verhouding tussen de fascisten en de traditionele elites

H11. De verhouding tussen het fascisme en de traditionele religies

H12. De verhouding tussen het fascisme en het liberalisme en kapitalisme

H13. Fascisten over de bourgeoisie

H14. Fascisme en socialisme

H15. Links en het fascisme



College 4. Het (niet) veroveren van de macht door de fascisten

H16. De verhouding tussen zittende elites en fascisten in de praktijk

H17. Over de aanhangers van het fascisme

H18. Enkele conclusies

ISBN: 9789085302797

Luisterboek, 2025, Nederlands